Een schenking van onroerend goed – bijvoorbeeld een huis of bouwgrond – wordt vaak gebruikt om kinderen of familieleden fiscaal voordelig iets na te laten.
Toch is het geen beslissing die je lichtzinnig mag nemen. Achter de fiscale voordelen schuilen heel wat valkuilen en juridische gevolgen die vaak onderschat worden.
We overlopen de belangrijkste nadelen van een schenking van onroerend goed in België.
1. Verplichte notariële akte en hoge kosten
In tegenstelling tot een schenking van geld of roerende goederen, moet een schenking van onroerend goed altijd via een notaris verlopen.
Dit betekent dat je notariskosten en registratiekosten betaalt, naast de schenkbelasting.
Deze kosten kunnen oplopen tot enkele duizenden euro’s, afhankelijk van de waarde van het goed.
2. Schenkbelasting en progressievoorbehoud
Een schenking van vastgoed is onderworpen aan schenkbelasting, die verschilt per gewest (Vlaanderen, Brussel of Wallonië) en per verwantschapsgraad.
In Vlaanderen liggen de tarieven tussen 3% en 27%. Bovendien geldt het zogenaamde progressievoorbehoud: als de schenker binnen drie jaar overlijdt, wordt de waarde van het geschonken goed bij de nalatenschap geteld en kan de erfbelasting alsnog stijgen.
Meer info vind je bij Belastingen Vlaanderen.
3. Je verliest controle over je eigendom
Een schenking is in principe onherroepelijk: zodra je schenkt, ben je het goed kwijt. Zelfs als de relatie met de begiftigde (bijvoorbeeld je kind of partner) verslechtert, kan je het goed niet zomaar terugvorderen.
Enkel in uitzonderlijke gevallen, zoals ondankbaarheid of het niet-naleven van voorwaarden, kan een schenking herroepen worden.
Dat betekent dat je controle over je vermogen grotendeels opgeeft.
De Grote Brock Law legt uit dat herroeping zelden succesvol is.
4. Complexiteit bij vruchtgebruik en blote eigendom
Veel mensen kiezen ervoor om het onroerend goed te schenken in blote eigendom, terwijl ze zelf het vruchtgebruik behouden.
Zo kunnen ze bijvoorbeeld in hun huis blijven wonen. Maar deze constructie kan leiden tot discussies over onderhoud, herstellingen of verkoop.
De kinderen (blote eigenaars) moeten immers hun toestemming geven bij belangrijke beslissingen.
Notaris.be verduidelijkt hoe dat juridisch werkt.
5. Risico op familiale spanningen
Een schenking aan één kind of kleinkind kan snel leiden tot gevoelens van ongelijkheid binnen de familie.
Zelfs met de beste bedoelingen kunnen er ruzies ontstaan bij toekomstige erfenissen, zeker als de schenking niet op dezelfde manier wordt verrekend of als er geen duidelijke communicatie is.
De Federatie van het Notariaat (Fednot) raadt daarom aan om altijd transparant te communiceren met alle betrokkenen.
6. Geen premies of fiscale aftrek meer
Wanneer je een woning schenkt, verlies je als oorspronkelijke eigenaar vaak het recht op bepaalde voordelen zoals de woonbonus of renovatiepremies.
De begiftigde kan die soms pas later opnieuw aanvragen, afhankelijk van het gewest.
Op Vlaanderen.be vind je een overzicht van de premies en voorwaarden.
7. Onvoorziene gevolgen bij overlijden of verkoop
Als de begiftigde het geschonken goed verkoopt of overlijdt, kunnen er fiscale gevolgen zijn die vaak over het hoofd worden gezien.
Denk aan meerwaardebelasting of erfbelasting op het resterende vermogen.
Daarom is het verstandig om vooraf een simulatie te laten maken door een notaris of fiscalist.
Een schenking van onroerend goed kan fiscaal interessant lijken, maar is een complexe beslissing met blijvende gevolgen.
Door de hoge kosten, mogelijke conflicten en het verlies van controle is het cruciaal om goed advies in te winnen.
Praat met een notaris en laat de berekening van de schenkbelasting uitvoeren door een expert, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
Een schenking is geen cadeau zonder gevolgen — informeer je dus grondig voor je beslist.
